Download nu het E-book over onzindelijkheid bij de hond GRATIS

Ben je hier omdat je tips zoekt om jouw pup zindelijk te maken? Daar heb ik een volledig ander artikel over geschreven dat zich toespitst op zindelijkheidstraining voor pups.

Onzindelijkheid bij de hond is echter een probleem dat regelmatig voorkomt. En het kan een groot aantal uiteenlopende oorzaken hebben. Plast jouw hond toch nog in huis ondanks zindelijkheidstraining? Dan is dit artikel voor jou!

Om dieper in dit probleem te kunnen duiken (spreekwoordelijk uiteraard! ), kijken we eerst naar de natuurlijke ontwikkeling van zindelijkheid en de functie van urineren en ontlasten.

Het normale schema van zindelijkheid bij honden ziet er als volgt uit:

Leeftijd	Gebeurtenis
0 tot 3-4 weken	Ontlasten en urineren worden gestimuleerd door de teef
3 tot 5 weken	De pup begint op een afstand van het nest te elimineren
Ouder dan 5 weken	De pup kiest een vaste locatie om te elimineren die specifieker wordt over tijd

Jonge dieren zijn heel gevoelig voor gevulde-blaas-signalen. Naarmate ze ouder worden krijgen ze meer en meer controle hierover.
Zindelijkheidstraining bestaat uit 3 belangrijke factoren.

• De pup moet de sensatie van een volle blaas of gevulde darmen leren negeren of aangeven
• De pup moet leren welke ondergrond en welke locaties geschikte toiletten zijn
• De pup moet leren elimineren op commando

Een zindelijkheidstraining is pas volledig als ze deze 3 factoren beheersen!

De functie van urine en ontlasting

Urine wordt geproduceerd door de nieren en heeft de functie om afvalstoffen uit het lichaam te verwijderen en een correcte vochtbalans aan te houden.

 

Ontlasting is voedsel waar het lichaam niets mee kon doen. Het heeft de funcie het afval wat achterblijft nadat alle bruikbare dingen uit het voedsel zijn gehaald, te verwijderen uit het lichaam.

Honden kunnen echter ook markeren met urine en minder vaak met ontlasting. In dit geval heeft urine een meer communicatieve functie. Meer hierover in puntje 5.

Onzindelijkheid

Onzindelijkheid is een probleem dat regelmatig voorkomt. Ik definieer onzindelijkheid als urineren of ontlasten in huis oftewel ongepast elimineren. Onzindelijkheid kan verschillende uiteenlopende oorzaken hebben:

1. Medische redenen
2. Onvolledige zindelijkheids-training
   • Ongepaste ondergrond- of locatievoorkeur
   • Onvoldoende of ongepaste zindelijkheids-training
   • Slecht management of verandering in management
3. Emotie-gerelateerd urineren
   • Door onzekerheid/angst
   • Door opwinding
4. Conflictvermijdend urineren
5. Markeren

1. Medische redenen

Alvorens de onzindelijkheid te wijten aan een gedragsprobleem, is het uitermate belangrijk om er zeker van te zijn dat er geen medische oorzaak is. Ik ben geen dierenarts en het advies dat ik verschaf kan dat van een dierenarts niet vervangen. Hieronder een lijst van dingen die zouden kunnen duiden op onzindelijkheid door een medisch probleem:

• Incontinentie: ook enkel onzindelijk ’s nachts (nocturnia), urineverlies terwijl uw hond neerligt,…
• Veel drinken (polydipsia: meer dan 100 ml/kilo lichaamsgeicht bij de hond – dwz meer dan 1 liter voor een hond van 10 kg) en veel plassen (polyurie): veel drinken zorgt voor een verhoogde frequentie van urineren, een verhoogd volume en verhoogt het geviel dringend te moeten plassen bij de hond. Vele medische problemen kunnen aan de basis liggen van dit symptoom (suikerziekte, nierproblemen, baarmoederontsteking,…).
• Vastheid van de ontlasting: keiharde ontlasting kan pijnlijk zijn en diarree verhoogt de frequentie en nood om te ontlasten.
• Ziekte waardoor je hond minder mobiel is en dus de geschikte locatie moeilijk kan bereiken.
• Achteruitgaan van cognitief vermogen.
• Volledig of gedeeltelijk verlies van het gevoel te moeten ontlasten/urineren.

2.Onvolledige zindelijkheids-training

Eén van de eerste dingen om je af te vragen is of je hond wel degelijk zindelijk is geweest? Heeft hij/zij ooit een periode van 6 maanden niet in huis geplast/ontlast?

Typische voorbeelden van onvolledige zindelijkheids-training bij honden zijn:

• Honden die lange tijd in een betonnen kennel worden gehouden met constante toegang tot een betonnen uitloop (of geen enkele uitloop). Deze honden verliezen hun vermogen om onderscheid te maken tussen binnen en buiten. Ze ontwikkelen ook vaak een voorkeur voor harde ondergronden (vb.: tegels) om op te elimineren. Dit is ook de reden dat zindelijkheid vaak een probleem is bij honden van broodfokkers.
• De hond die, zonder toezicht, in de tuin wordt gestuurd om te elimineren, al dan niet na er zelf om te vragen. De hond geraakt buiten afgeleid door andere dingen en elimineert niet. Zonder dit in de gaten te hebben wordt hij terug binnengeroepen door de eigenaar. Na enkele minuten voelt hij plots terug de drang om te plassen of te defaeceren en doet dat dan in huis.
• De hond wordt verschillende keren per dag 1 tot 2 uur buiten gezet op tijdstippen dat je zou verwachten dat hij moet elimineren. Deze hond urineert buiten omdat hij toevallig daar is als hij moet. Hij zal niet geleerd hebben waar hij mag urineren. Hij mag urineren “waar hij op dat moment is”.
• Er is een toilet voorzien in huis waar de hond op mag elimineren. Deze is altijd aanwezig geweest en nooit afgebouwd. De hond leert dan niet de signalen van de blaas en/of darmen te negeren tot hij echt moet. Sommige honden ontwikkelen zelfs een voorkeur voor de ondergrond van dit nood-toilet. De bedoeling is om de toegang tot zo een noodtoilet af te bouwen naarmate de hond meer controle krijgt over de blaas. Ik raad persoonlijk ook altijd aan om het toilet geleidelijk aan te verplaatsen naar de deur langs waar hij in de toekomst zal buitengelaten worden. Je kan dan uiteindelijk het nood-toilet net achter de deur in het zicht plaatsen zodat de hond leert om te vragen om buiten te mogen als hij de drang voelt. Als dit goed gaat, kan je het toilet gewoon volledig weglaten.

3. Emotie-gerelateerd urineren

Intense emotie kan zorgen voor een tijdelijk verlies van controle over de urineblaas. Dit kan zowel bij angst als bij opwinding. Bij mensen wordt ook wel eens gezegd “ik doe in mijn broek van het lachen”. Deze uitspraak bestaat niet voor niets…

Het meest voorkomende angst-gerelateerd urineren dat ik zie is verbonden aan verlatingsangst.

Bij de dierenarts komt dit vaak voor als honden moeten gefixeerd worden om medische zorgen toe te dienen. Voornamelijk bij honden die dit niet gewoon zijn of angst hebben voor vreemde mensen, voor de situatie en/of angst voor pijn (bvb. door een vorige ervaring in deze setting). Zij laten wel eens urine en/of ontlasting lopen. Ik ben, als dierenartsassistent, al meerdere malen uit de weg moeten springen om een gouden douche te vermijden. Niet altijd met succes 🙂

Een voorbeeld dat misschien zelfs nog meer tot de verbeelding spreekt, is de jonge hond die de urine laat lopen als het baasje of bezoek thuiskomt en de hond vrolijk begroet.

4. Conflict-vermijdend urineren

 

Dit wordt soms ook onterecht gegroepeerd onder de noemer “onderdanig” urineren. Het laten lopen van de urine terwijl de hond op zijn zij ligt is 1 van de laatste dingen die hij in zijn arsenaal van conflict-vermijdende signalen (ook wel stress-signalen of kalmerende signalen – afhankelijk van de bron) heeft. Als een hond dit doet terwijl u ermee bezig bent, stop dan onmiddellijk met uw activiteit. Er bestaat een kans dat als u deze signalen blijft negeren, u gebeten wordt. Om meer te weten over het vermijden van hondenbeten kan u mijn blogpost hierover lezen.

5. Markeren

Markeren kan gebeuren met zowel urine als ontlasting. In de geur die ze hier mee verspreiden, zitten feromonen. Zie het als geuren met een boodschap. Hierin zit informatie vervat over hun humeur, geslacht, vruchtbaarheid, grootte, gezondheidstoestand, tijdstip van markeren, hoe frequent de hond in dat gebied aanwezig is (bij hermarkeren) etc…

Om een vereenvoudigd idee van deze onwaarneembare signalen te krijgen zie ik het altijd als facebook status-updates 🙂

Markeren kan gemotiveerd zijn door een aantal dingen zoals:

• Afbakenen/aangeven van het territorium
• Na het ontmoeten, zien of horen van een soortgenoot (soms ook een mens)
• Als reactie op angst of acute frustratie

Je kan markeren herkennen aan de volgende criteria:

• Vaker plassen
• Relatief kleine plasjes
• De plaats waar wordt gemarkeerd is anders dan bij gewoon urineren. Er wordt vaak een duidelijke plaats uitgezocht en/of in het geval van de reu wordt er zo hoog mogelijk tegen een verticaal oppervlak geplast. Soms wordt deze plek nog verder geaccentueerd door het opgooien van grond (of de beweging hiervan indien binnenhuis).

Zowel reu als teef kunnen markeren door te urineren of (minder) door te ontlasten. Reutjes markeren echter vaker dan teefjes en doen dit vaker naarmate ze hun maturiteit bereiken. Van de reuen die gecastreerd werden in een onderzoek, markeerde tot 2/3de minder dan daarvoor. Bij geen enkele verdween het volledig. En het effect was het grootst bij reutjes die het gedrag nog niet lang vertoonden. Dit duid erop dat er een zeer belangrijke communicatieve en aangeleerde factor in meespeelt.

Teefjes markeren vaker als ze loops zijn of loops gaan worden.

Zoals vermeld, kan markeren ook gebeuren als reactie op angst of acute frustratie. Als dit het geval is, gaat castratie weinig zin hebben bij reutjes. Het kan het gedrag zelfs verergeren. Bij verhoogde angst geassocieerd aan de periode van de loopsheid bij de teef kan castratie wel een gunstig effect hebben.

Wat doe je aan onzindelijkheid?

1. Wees zeker dat er geen medische oorzaak is.

2. Een goede zindelijkheidstraining is uiteraard onontbeerlijk.

Pups zijn het meeste geneigd om te ontlasten na een maaltijd, spel of een slaapperiode. Meer bepaald binnen de 20 minuten. Het is aangeraden om elke 60-90 minuten buiten te gaan met de hond tot u een duidelijk patroon kan herkennen in de plas- en poepgewoontes.

Neem de hond aan de lijn mee naar buiten. Blijf volkomen passief en ga niet in interactie met de hond. Wandel naar de plek die u heeft aangeduid als toilet en loop er een aantal keer rond.

Sta stil en wacht ongeveer 5 minuten.

Indien de hond zijn behoeften doet dan beloont u als die bijna klaar is en laat hem vervolgens vrij lopen in de tuin. Eventueel speelt u een spelletje met de hond.

Indien de hond niets doet wandelt u op een rustige en even passieve manier terug naar binnen en probeert u binnen een uurtje opnieuw.

Ongelukjes zullen gebeuren tot de hond volledig zindelijk is. Het is niet zinvol om de hond hiervoor te straffen na de feiten. U kan het beste de ontlasting/urine opruimen zonder protesteren. In geen enkel geval mag de hond lichamelijk gestraft worden voor een ongelukje aangezien hij hier alleen maar geniepiger van gaat worden waardoor het nog moeilijker wordt om de hond zindelijk te maken.

Als u de hond op heterdaad betrapt zegt u streng maar niet kwaad “Nee” en zet u hem op de plek waar u wil dat de hond zijn plasjes zal doen of op een nood-toilet indien de tuin te ver is. Vervolgens beloont u de hond uitbundig als die het afmaakt in de tuin.

3. Zorg voor een goed schoonmaakprotocol!

Het is erg belangrijk om de verschillende plaatsen waar het dier urineert/ontlast telkens zeer goed te reinigen. Doe dit niet met javel of iets anders dat sterk geurt. Gebruik een zwakke oplossing van biologisch wasmiddel (vb: Biotex) in water en doe dit in een spray-fles. Verwijder eerst alle urine/ontlasting die u kan zien. Spray vervolgens met de oplossing ruim over het bevuilde oppervlak. Maak dit schoon. U kan daarna eventueel nog een biologische spray gebruiken die het gebied ontgeurt. Doe dit telkens uw dier in huis plast/ontlast.

Bonustip: U kan ook de dweil met urine uitwringen op de plaats in de tuin waar u wel wilt dat de hond plast. Dit markeert die plaats als toilet.

4. NIET STRAFFEN

Ik zeg het nogmaals: straffen maakt je hond enkel geniepiger en dus wordt het moeilijker om hem zindelijk te krijgen. Daarbij komt dat de timing extreem goed moet zitten, iets wat het grootste deel van hondeneigenaars verkeerd doet. De methode zonder het fysiek straffen van de hond is veiliger, betrouwbaarder en behaalt betere resultaten.

Een hond kijkt niet schuldig en is ook niet in staat om te reflecteren over dingen die hij eerder heeft gedaan. Hij reageert op uw lichaamstaal met conflict-vermijdend gedrag (ook gekend als kalmerende signalen). De hond in de foto hieronder reageert op de strenge toon en beschuldigende vinger van de eigenaar, niet omdat hij weet dat hij 1 uur geleden iets heeft gedaan wat hij eigenlijk niet mag. Hij zegt NIET ‘sorry voor het plassen in huis’ maar ‘wees niet kwaad op me, ik bedoel het goed’ of ‘doe me geen pijn’. En volgens mij denkt hij iets in de aard van: ‘Mijn onstabiel baasje is weer willekeurig kwaad aan het doen. Mensen, wie zal ze ooit begrijpen?’

Als u deze 4 puntjes heeft gedaan maar uw hond is nog steeds onzindelijk, kan u best een hondengedragsdeskundige contacteren. U kan altijd bij mij terecht en indien u ver woont kan u mij altijd contacteren voor een gedragsdeskundige in uw buurt.