Misschien heb je het volgende al eens meegemaakt. Je hond komt vrolijk naar je toegelopen als de flinke meid die ze is. Ze geeft je een dikke lik in je gezicht en hijgt vervolgens tevreden in jouw richting, wachtend op wat wederkerige affectie. Een warme walm komt op je af en in een fractie van een seconde weet je het…. GETVER…BAH…je hebt weer stront gegeten!! AAAAARRRRRGHHHH %@&$
Ontlasting eten of ‘coprofagie’ is een probleem waar vele hondeneigenaars mee worden geconfronteerd. Al zolang ik mij kan herinneren wordt er gesproken over volksmiddeltjes om dit gedrag te stoppen. “Geef hem wat eierkoek” “Doe wat tabasco of citroensap over zijn ontlasting”… Jij hebt er ongetwijfeld ook al heel wat gehoord.
In 1988, is er een artikel verschenen over honden die ontlasting eten (Mckeown et. al). In dit artikel beschrijven de auteurs hun ervaringen met het weerzinwekkend gedrag en leggen ze een case studie voor. Het gedrag werd door sommige eigenaars als zo weerzinwekkend ervaren dat ‘de band met de hond onherstelbaar was beschadigd’. In die gevallen moest euthanasie overwogen worden volgens de auteurs. Kan je je dat voorstellen? Dat honden worden geëuthanaseerd, of naar het asiel worden gedaan omdat ze ontlasting eten?
Ik was 2 jaar toen dit artikel uitkwam. Ondertussen ben ik er 33. Ik wou dat ik je kon zeggen dat honden die ontlasting eten, geen geheimen meer hebben voor ons. Helaas wordt het gedrag nog steeds niet heel goed begrepen, maar we hebben nu wel een aantal studies die ons kunnen helpen het gedrag te begrijpen en oplossingen te vinden.
In sommige culturen zijn honden die ontlasting eten zeer welkom
De afschuw die gepaard gaat met honden die ontlasting eten, blijkt echter cultureel gebonden. In het boek ‘A new understanding of canine origin, behaviour and evolution’ vertelt Raymond Coppinger het volgende. Ik parafraseer:
“Het is algemene kennis onder de lokale bevolking (in Turkije) dat vele honden over de hele wereld, voeden aan latrines… In sommige culturen is er een duidelijk voordeel aan de coprofagische voedingsgewoontes van de hond, voor zowel mens ALS hond. In Kenya maakte mijn dochter notitie van een praktijk die al decennia lang door antropologen wordt beschreven. Bij geboorte wordt er een pup aan een baby ‘gegeven’ als vervanging van vochtige billendoekjes.”
Ook in het Afrikaanse Pemba zou er in elke achtertuin een latrine staan die wel eens wordt ‘bezocht’ door honden uit de buurt.
Aangezien je dit artikel leest, vermoed ik echter dat jij graag een oplossing zoekt voor stinkbekkie.
Veel speculatie
Ik heb in mijn leven al vele redenen gehoord, waarom honden ontlasting zouden eten:
- aandachtzoekend gedrag
- ongebalanceerd dieet
- pancreas-enzyme deficiëntie
- exploratief gedrag van juvenielen
- onzekerheid
- verveling
- stress
- …
Dit is echter allemaal speculatie. Wat is hiervan waar? Recent (2018) is er een studie gepubliceerd in de journal of Veterinary Medicine and Science, door Benjamin Hart en collega’s, die wat meer inzicht kan bieden. Er zijn twee enquêtes rondgestuurd. Eentje die honden-die-ontlasting-eten vergelijkt met honden-die-geen-ontlasting-eten. Daar zijn er 1552 bruikbare enquêtes uitgekomen. De andere enquête ging specifiek over honden die regelmatig stoelgang eten en daar zijn 1475 bruikbare enquêtes uitgekomen. Dat is een mooie steekproef met het potentieel om correlaties bloot te leggen. Deze studie stelt de vraag of coprofagie een abnormaal gedrag is dat te maken heeft met een zwakke afkeer voor ontlasting, tekorten in het dieet en/of verbonden is met compulsief gedrag. Of is het misschien geen abnormaal gedrag maar een normaal gedrag met een duidelijke evolutionaire reden?
Word je, net als ik, heel enthousiast van wetenschap, data en correlaties? Dan zijn de volgende 2 hoofdstukjes voor jou.
Interesseert het ‘hoe’ en ‘wat’ je niet echt, maar wil je wel weten waarom honden ontlasting eten en wat je eraan kan doen? Ga dan rechtstreeks naar de conclusie.
Eerste studie: The rest of the story
Eerst kijken we naar de bevindingen van de eerste studie ‘Dog behaviour: The rest of the story’. Daarin worden honden die ze meer als 5 keer ontlasting hebben zien eten, vergeleken met honden waarbij dit nooit is waargenomen.
De eigenaren hadden hun hond in 16% van de gevallen, meer dan 5 keer ontlasting zien eten. 82% van deze honden deden dat bij stoelgang van minder dan 2 dagen oud. Onthou dit, hier kom ik op terug in de conclusie.
Er is geen correlatie gevonden tussen de leeftijd waarop de pup wordt gescheiden van het nest en het voorkomen van coprofagie. Er is ook geen correlatie gevonden tussen de leeftijd van de hond en coprofagie. De hypothese dat het juveniel exploratief gedrag zou zijn, wordt door deze data dus niet ondersteund. Een eerdere studie van Boze (2010) kon een correlatie ook al niet aantonen. We kunnen dus vrij veilig stellen dat we de oorzaak niet moeten zoeken bij juveniel exploratief gedrag.
Er is ook geen verband gevonden tussen voeding en coprofagie. De studie had echter ook geen informatie over nutritionele inhoud van voeding, enkel type voeding. Het is dus best mogelijk dat het gedrag wordt beïnvloed door factoren in de voeding die deze studie niet omvat. Verder onderzoek is noodzakelijk om dit uit te sluiten.
Honden die moeilijk zindelijk te krijgen zijn, worden geassocieerd met een zwakke afkeer voor urine/ontlasting. Er is echter geen aanwijzing dat een zwakke afkeer voor ontlasting, de reden voor het eten van ontlasting is. 78% van de honden die regelmatig stoelgang eten, waren namelijk makkelijk zindelijk te krijgen en bleven ook zindelijk. 82% van honden die geen stoelgang eten vallen in dezelfde categorie van makkelijk zindelijk te krijgen en houden. Er is dus geen significant verschil tussen de twee groepen.
Ook is er geen verband gevonden met compulsieve gedragingen.
Er was echter wel een significant verschil in eetgedrag. 51,1% van honden die schrokken als ze eten, aten ook geregeld ontlasting. Maar 28,2% van de honden die geen ontlasting eten, schrokken ook. Daarnaast waren honden in gezinnen met 2 of meer honden, meer geneigd het gedrag te vertonen. Je zou vermoeden dat dit komt omdat er meer ontlasting beschikbaar is in huishoudens met meerdere honden. In een studie van Boze (2010) bleek echter dat toegang tot ontlasting (tijd buiten gespendeerd en frequentie van het verwijderen van ontlasting) niet significant gecorreleerd is met het eten van ontlasting. We moeten de reden voor deze correlatie dus ergens anders zoeken. Hier kom ik later op terug.
Als laatste merkten ze ook dat honden die grond of kattenontlasting aten, meer geneigd waren om hondenontlasting te eten.
Tweede studie: Why dogs eat their stools
In de studie ‘why dogs eat their stools’ werden honden bekeken die ‘regelmatig’ stoelgang eten (>10 keer). Hierin werd bevestigd dat ongeveer 52% van deze honden ook schrokten. 85% van de honden aten enkel verse stoelgang, niet ouder dan 2 dagen.
Alle producten die werden gebruikt door de eigenaars (11) hadden een succes van 0-2%.
In volgorde van meest voorkomende oplossingen gaven eigenaars aan:
- de hond weg te jagen van de ontlasting
- een commando ‘leave it’ te gebruiken
- peper op de ontlasting te doen
- schok- of geluidband te gebruiken
Van deze methoden werd een succes van 1-2% gerapporteerd. Alleen het commando had een iets hoger slagingspercentage met 4%.
Deze studie keek niet naar de uitvoering van deze methoden noch naar het consequent uitvoeren van deze methoden. De studie controleerde ook niet op de begeleiding van een gedragsprofessional. Het kan dus zijn dat deze methoden, mits correcte uitvoering, een betere slagingskans hebben, zoals wordt aangegeven in het onderzoek van Broox Boze (2008). Daar scoorde het belonen van gewenst gedrag gemiddeld 3.1 op een schaal van 1-5. Het voorkomen van toegang tot ontlasting was de meest effectieve manier om het gedrag te stoppen met 4.5 en de hond afleiden van de ontlasting was de derde meest efficiënte methode met 2.7/5 slagingskans. Uit de studie van Boze, kwam nog een interessante bevinding.
Uit de data blijkt namelijk ook dat het belonen van gewenst gedrag beter werkt dan het gebruik van straf om het opeten van ontlasting te stoppen. Uit verscheidene andere studies weten we ook al dat het belonen van gewenst gedrag beter werkt, maar het is toch leuk dat dat hier nog maar eens wordt bevestigd.
Er wordt vaak gedacht dat het eten van ontlasting een vorm van aandachtzoekend gedrag is. Dit werd ook duidelijk in dit onderzoek, want de tweede meest opgegeven behandeling voor coprofagie, was het actief negeren van het gedrag. Dit was ook ineens één van de minst effectieve methoden. Honden eten dus geen ontlasting om onze aandacht te krijgen. Integendeel, de aan- of afwezigheid van menselijke interactie zoals beweging, training of spel is niet gerelateerd aan coprofagie. Er moet dus een andere motivatie zijn.
Westermark & Wiberg vonden in 2006 geen relatie tussen pancreas-enzyme deficiëntie en coprofagie. Ook de studie van Boze heeft geen verschil gezien gebaseerd op het geven van vitamine- of enzyme-supplementen.
Coprofagie komt vaker voor bij honden die gedragsproblemen vertonen zoals pica, het eten van planten en bij honden met angst- en/of stressproblemen. Met name honden met verlatingsangst bleken ook vaker ontlasting-eters.
Bij honden met verlatingsgerelateerde problemen komt hun sociale natuur overdreven of erg uitvergroot naar boven. Als we dan terugdenken naar de eerste studie zagen we een duidelijke toename van het eten van ontlasting bij honden in gezinnen met 2 of meer honden. Ook daar is er een duidelijke sociale context op de voorgrond. Tenslotte is er ook een duidelijke correlatie tussen schrokkers en het eten van ontlasting. Bij honden die schrokken kan je ook stellen dat er een duidelijke sociale factor meespeelt.
Conclusie
Dus waarom eten honden dan ontlasting? We hebben gezien welke vermoedens niet juist blijken te zijn. We hebben ook gezien dat er vele ‘remedies’ zijn die niet of bijna niet helpen. Er moet een zeer grote motivatie zijn voor honden om dit gedrag te stellen. Anders was het veel gemakkelijker geweest om dit – soms walgelijke – gedrag af te leren. Wat ook opvalt, is dat het gedrag makkelijker wordt gezien bij honden waar de sociale natuur duidelijk naar voren treedt.
De onderzoekers Hart en collega’s stellen een hypothese. Zij denken dat het hier gaat om een adaptief gedrag, overgenomen van de hond zijn voorouder, de wolf. In het onderzoek werd duidelijk dat het overgrote merendeel van de honden, ontlasting opaten van minder dan 2 dagen oud. De meest voorkomende parasieten, te vinden in uitwerpselen van wolven, ontwikkelen zich pas in een infectieuze vorm na enkele dagen. Door de ontlasting te verwijderen, voor de parasieten zich ontwikkelen tot hun infectieuze vorm, beschermen ze de roedel tegen een uitbraak van parasieten. De enige manier voor hen om dit te doen, is door de ontlasting op te eten. Ze hebben namelijk niet zo van die handige duimen zoals ons. Coprofagie is geobserveerd bij wolven in gevangenschap door David Mech. Verdere observaties in het wild zijn echter nodig om deze hypothese kracht bij te zetten.
Dit zou betekenen dat ontlasting eten een positieve impact heeft gehad op de overleving van de groep. Dat verklaart dan ook de hardnekkigheid van dit gedrag.Waarom zou je stoppen met iets dat de kans op overleven vergroot?
‘Ja maar, mijn vorige hond deed dat nooit en deze doet het voortdurend!’. Sommige honden vertonen het gedrag inderdaad vaak en sommige helemaal niet. In de eerste studie waren er uiteindelijk maar 16% van de 1552 honden waarbij de eigenaar hen 6 of meer keer ontlasting had zien eten. Dit verschil tussen honden komt hoogstwaarschijnlijk door eeuwen van selectief fokken. Bij sommige honden is dit gedrag dus sterker aanwezig als bij anderen. De studie kon vaststellen dat het eten van ontlasting het meest voorkwam in de rasgroep van terriers en de ‘hounds’. Voor individuele rassen te vergelijken, was er echter niet genoeg data, zelfs met 1552 honden.
Er zijn allerlei commerciële middeltjes op de markt die de smaak en/of textuur van de ontlasting zouden veranderen. Alle middeltjes die werden geïdentificeerd in de enquête, werkten maar in 1-2% van de gevallen. Daar moeten we ons heil dus niet gaan zoeken. Wat kan je dan wel doen?
De beste oplossingen – volgens de wetenschap – voor een hond die ontlasting opeet zijn (in volgorde van efficiëntie):
1. Management
Dat wilt simpelweg zeggen dat je de omgeving zodanig gaat aanpassen, dat de hond niet bij de ontlasting kan. Je gaat ervoor zorgen dat je de ontlasting onmiddellijk verwijdert zodat hij niet kan verleid worden. Je gaat de hond aan de leiband buitenlaten, ook in de tuin, zodat je hem bij eventuele ontlasting kan weghouden. etc.
2. Beloon gewenst gedrag
Stel, je hond wandelt voorbij een drol. Hij laat hem volledig links liggen en snuffelt verder. Wat doe je dan? Als je zoals de meeste mensen bent, dan doe je helemaal niets. De meeste mensen hebben hun honden op de wandeling niet in de gaten. We zijn te snel afgeleid door onze omgeving of onze smartphones. Daarbij is het niet onze gewoonte om een hond te belonen voor ‘niets’ te doen. Denk eraan dat het vaak moeilijker is voor een hond om iets niet te doen, dan om een duidelijke taak uit te voeren. Als je hond dus voorbij een drol wandelt en verder snuffelt, beloon hem dan voor die keuze! In elke situatie waarbij hij ontlasting heeft opgemerkt maar iets anders doet dan de ontlasting opeten, ga je hem belonen.
Je kan ook het commando ‘leave it’ aanleren. Doe dit op een beloningsgerichte manier. Gebruik een beloning die jouw hond heel erg motiveert. Als dat voor jouw hond een aandachtsfeestje is, dan gebruik je dat. Als dat voor jouw hond hondenpaté is, dan gebruik je dat.
Hij moet leren dat hij er altijd meer uit gaat halen als hij de ontlasting laat liggen, dan als hij het opeet. Als dit goed wordt aangeleerd, kan je dat niet alleen voor ontlasting gebruiken, maar voor alles wat hij op de weg tegenkomt.
Dit kan een handige tool zijn, maar zorg er wel voor dat je verwachtingen realistisch zijn. Zoals je weet is er voor de honden die ontlasting eten, een heel sterke interne motivatie om dit te doen. In de studie werd maar een slagingspercentage gemeld van 4% voor dit commando. Ik ben er zeker van dat dit een stuk hoger kan zijn, mits correct aangeleerd. Maar we gaan daar ook niet ineens 80% van kunnen maken.
3. Leid de hond af van de ontlasting
Het spreekt voor zich dat als je je hond succesvol kan afleiden van de aanwezige ontlasting, hij deze niet gaat opeten.Dit hoort volgens mij ook bij management maar in de studie werd deze apart gemeld door de eigenaars en apart gescoord.
Tot slot
Het is belangrijk om te onthouden dat het eten van ontlasting normaal gedrag is en dat er, voor de honden die het doen, een sterke motivatie is om het te doen. Uit de studies blijkt ook dat aversieve middelen zoals blaf- of geluidsbanden en het gebruik van straf, niet zo effectief is als de strategieën die ik hierboven heb uitgelijnd.
Hoe dan ook kan die vreselijke geur erg storend zijn. Als je graag wat begeleiding hebt bij het aanleren van een ‘leave it’ commando en/of het belonen van gewenst gedrag om het eten van ontlasting te voorkomen, kan je altijd contact opnemen met mij voor een coaching sessie.
Referenties
